Siber Zorbalık

Günümüzde teknoloji hızla gelişmekte ve teknolojinin yaygın kullanımı birçok olumlu etkinin yanı sıra kötüye kullanımı da beraberinde getirmektedir. Hatta bu kötüye kullanım siber zorbalığa kadar gidebilmektedir. İnternette ve cep telefonlarında yaşanabilen siber zorbalık kişileri olumsuz etkilediği için tüm dünyada tartışılan ve üzerinde araştırma yapılan bir konudur.

Siber zorbalık hakkında bilgi veren ve ailelerin bununla baş etme yöntemleri konusunda öneriler sunan çevirimiz Nancy E. Willard (2007) tarafından yazılan bir makaleden alınmıştır.

Gençler interneti hem çevre edinmek hem de sosyalleşmek için bir araç olarak kabul etmektedir. İnternet ve diğer teknolojik araçlarla e-posta göndermekte, kendi web sitelerini yapmakta, bloglara kendileriyle ilgili kişisel bilgiler vermekte, telefon aracılığı ile yazı ve görüntüler göndermekte, mesajlarla birbirleri ile bağlantı kurmakta, sohbet odalarında konuşmakta, tartışma panolarına yazı yazmakta ve gençlere yönelik sitelerde yeni arkadaşlar aramaktadırlar.

Ne yazık ki, gençlerin, hatta daha küçük çocukların bu teknolojiyi akranlarına zorbalık yapmak veya saldırgan davranışlarda bulunmak amacıyla kullandıklarına, bu yolla zarar verici yazı ya da görüntüler eklediklerine yönelik haberler artmaktadır. Bazen gençler tehdit oluşturuyor gibi görünen iletiler gönderseler de, bunu sadece şaka amacıyla yapmaktadırlar. Bazen de bu iletiler gerçek bir tehdit olabilmektedir.

Sanal ortamlardaki tehditlerle ilgili olarak çocuklarınızın anlaması gereken iki önemli nokta bulunmaktadır:

• Sanal ortamlarda tehditte bulunmayın.

Eğer online olarak bir tehditte bulunursanız, yetişkinler tehditin gerçek olup olmadığını anlayamazlar. Oysa ki, tehditlere karşı yasalar bulunmaktadır. Şaka bile olsa, siber bir tehditte bulunursanız, okuldan uzaklaştırılabilir, atılabilir ve hatta tutuklanabilirsiniz.

• Tehdit ya da endişe yaratan iletileri bildirin.

Eğer sanal ortama tehdit edici ya da endişelendirici iletilerin eklendiğini görürseniz, bu gerçek bir tehdit olabilir. Bunu bir yetişkine haber vermek çok önemlidir. Tehdit gerçekse birileri çok ciddi bir şekilde incinebilir.

Nasıl, Kim ve Neden?

Yazılı ya da görüntülü siber zorbalık veya siber tehdit iletileri, kişisel web siteleri ve bloglara konulabilir ya da e-posta, tartışma grupları, mesaj panoları, sohbet odaları, mesajlar veya cep telefonu aracılığı ile iletilebilir.

Bir siber zorbanın hedefi, tanıdığı biri ya da online olan bir yabancı olabilir. Bir siber zorba, hedefi tanımayan diğer kişileri de zorbalık yapmaya teşvik edebilir.

Sue arkadaşı Marilyn’i, tartışma panosuna kavga ettiği Kelsey’i ağır şekilde eleştirecek mesajlar yazması konusunda ikna etti. Marilyn, Sue’nun onayını almak ve onun arkadaş grubuna girmek istiyordu. Bu nedenle Sue’nun istediğini yaptı.

Siber zorbalık veya tehdit, okul içindeki zorbalıklarla ilişkili olabilir. Bazen okulda mağdur olan öğrenciler sanal ortamda da zorbalığa maruz kalır. Fakat genelde okulda zorbalık görenler, bir siber zorba olarak online olup intikam alırlar. Böyle zamanlarda mağdur olan öğrenci, öfkesini veya depresyonunu sanal ortamda paylaştığı hüzünlü iletiler aracılığıyla dile getirecektir.

Siber zorbalığın nedeni gerçek yaşamda biten ilişkiler olabilir. Bir ilişki bittiğinde biri diğer kişiye siber zorbalık yapmaya başlayabilir. Diğer zamanlarda da gençler ilişkileri hakkında sanal ortamlarda kavga edebilmektedir.

Siber zorbalık, başkalarına karşı ırk, din, fiziksel görünüş ya da cinsel yönelim gibi konularda öfke ya da önyargılara dayalı olarak yapılabilir. Gençler, siber zorbalığın insanları incitmek için eğlendirici bir oyun olduğunu düşünebilirler.

Judy arkadaşlarıyla bilgisayarın başında otururken “Kiminle uğraşabiliriz?” diye sordu. Judy, Brittany’e çok sayıda özel soru sorarak onunla mesajlaşmaya başladı. Ertesi gün, kızlar okulda Brittany’nin mesajlarını etrafa yayıyorlardı.

Siber Zorbalığın Etkileri

Yüz yüze zorbalığın, zorbalığa maruz kalan kişilere uzun vadede psikolojik zarar verebileceği yaygın olarak bilinmektedir. Bu zarar; özgüvenin zedelenmesi, depresyon, öfke, okul başarısızlığı, okuldan uzaklaşma ve bazı durumlarda okulda şiddet ya da intiharı kapsamaktadır. Siber zorbalık, geleneksel zorbalığa göre kişiye daha fazla zarar verebilir. Çünkü;

• Sanal ortamlarda kurulan iletişim aşırı derecede saldırgan olabilir.
• Siber zorbalığa maruz kalan kişi teknolojik araçları sürekli kullanan biriyse, kurbanlaştırma sürekli devam etmektedir.
• Siber zorbalık iletileri tüm dünyaya yayılabilir ve çoğu kez yarattığı olumsuz etki telafi edilememektedir.
• Siber zorbalar, tanımadığımız kişiler olabilir ve tanımadığımız diğer kişileri zorbalık yapmaya teşvik edebilirler.
• Gençler duygusal olarak sarsıldıkları, suçluluk duydukları, büyük bir ceza almaktan korktukları ya da internet ve telefon kullanımlarının kısıtlanacağını düşündükleri için sanal ortamda yaşadıklarını yetişkinlere söylemek istemeyebilirler.

Zorba, Hedef Ve Seyirci

Eğer çocuğunuz sanal ortamda sosyalleşiyorsa, aşağıdaki rollerden biri ya da birden fazlası içinde yer almış olabilir.

• Zorbalar (Bullies)

Özellikle farklı veya kendisini değersiz hisseden insanları rahatsız eden, küçük düşüren ya da başkaları tarafından zorbalığa maruz kaldığı için interneti intikam almak, öfkesini dile getirmek amacıyla kullanan öç alıcılardır.

• Hedefler (Targets)

Siber zorbalığa maruz kalan kişilerdir. Bunlar bazı durumlarda okuldaki zorbalar da olabilir.

• Zararlı seyirciler (Harmful bystanders)

Zorbalığı cesaretlendiren, destekleyen ya da zorbalığı kenardan izleyerek zorbalığa uğrayan kişiye yardım etmek için hiçbir müdahalede bulunmayan kişilerdir.

• Yardımsever seyirciler (Helpful bystanders)

Zorbalığı durdurmak için çaba gösteren, zorbalığı protesto eden, zorbalığa uğrayan kişiye destek olan ya da yaşananları bir yetişkine söyleyen kişilerdir.

Sanal Ortamdaki Riskler

Gençlerin sanal ortamdaki davranışları konusunda ailelerin farkında olması gereken farklı konu başlıkları da bulunmaktadır. Gerçek dünya ile güçlü bağları olmayan gençlerin bu riskli davranışlardan en çok etkilenen kişiler oldukları görülmektedir.

• Kişisel bilgileri açığa vurma

Gençler, kişisel iletişim bilgilerini veya kişisel bazı bilgileri herkese açık sanal sitelerde açığa vurmaktadır. Bu açığa vuruşların, herkes tarafından görüldüğünün, kalıcı olduğunun ve ekledikleri bu bilgilerin başkaları tarafından elektronik biçimde herhangi bir kişiye, yere gönderileceklerinin farkında değiller gibi görünmektedirler.

• İnternet Bağımlılığı

İnternet bağımlılığı, yaşamın diğer alanlarıyla sağlıklı bir şekilde uğraşmak yerine internet başında aşırı zaman geçirmek olarak tanımlanmaktadır. İnternet, çocukları ve gençleri gerçek dünyalarından uzak tutarak sürekli ulaşılabilen bir ortam sunmaktadır.

• İntihar ve kendine zarar veren topluluklar

Depresif gençler, intihar ve kendine zarar verme yöntemleri hakkında bilgi veren, bu yöntemleri uygulama konusunda cesaretlendiren sitelerle ve gruplarla etkileşime geçmektedir.

• Nefret toplulukları oluşturma ve çeteler

Başkalarına karşı kin besleyen site ve gruplar öfkeli, bireysel ilişki kuramayan gençleri toplamaktadırlar. Bazı gençler, gayri resmi bir şekilde interneti, tehlikeli etkinlikleri koordine etmek için kullanmaktadırlar.

Sen Beni Göremezsin Ben Seni Göremem

Neden insanlar interneti ya da diğer teknolojileri kullandıklarında bazen gerçek yaşamda asla yapmayacakları şeyleri yaparlar? İşte nedenlerin bazıları:

• Sen beni göremezsin

İnsanlar interneti kullandıkları zaman kendilerini görünmez olarak algılamaktadır. Oysaki, gerçekten görünmez değildir, sanal ortamlardaki etkinlikler takip edilebilmektedir. Eğer görünmez olduğunuzu düşünüyorsanız, bu inanış keşfedilme, kınanma veya ceza alma ile ilgili endişeleri ortadan kaldırmaktadır.

• Ben seni göremem

İnsanlar interneti kullandıklarında hareketlerinin sonuçlarıyla ilgili elle tutulur bir geri bildirim almazlar. Bunlar, birilerini inciten hareketler de olabilir. Geribildirim yoksunluğu, empati kurulmasını engeller ve hiçbir zarara neden olmadığı şeklinde yanlış bir kanı oluşturabilir.

Görünmezlik algısı ve elle tutulur geri bildirim yoksunluğu aşağıdaki bazı riskli sosyal normları desteklemektedir:

• “Sanal ortamdaki yaşam sadece bir şakadır.” Bu norm, gençlerin sanal ortamdaki davranışlarının gerçek yaşamda neden olduğu zararlı sonuçları göz ardı etmelerine izin verir.
• “Bana bakın, ben bir yıldızım.” Bu, kişisel bilgileri fazlaca açığa vurmalarını ve genellikle dikkat çekmek amacıyla başkalarına saldırıda bulunmalarını destekler.
• “O ben değilim. Benim sanal ortamdaki kişiliğim.” Bu norm, gençlerin sanal ortamdaki kimliklerinden birinin yaptığı hareketlerin sorumluluklarını reddetmelerine neden olur.
• “Yapılanlar sanal ortamda kalır.” Bu, sanal ortamda yapılan herhangi bir davranışın dış dünyaya getirilmemesi ve yetişkinlere söylenmemesi gerektiği fikrini destekler.
• “İnternet üzerinde başka birine zarar verebilecek olmasına aldırmaksızın, istediğim herhangi bir bilgiyi yazma veya paylaşma özgürlüğüm var.” Bu norm, zararlı konuşmalara ve acımasız davranışlara bir özgürlükmüş gibi bakılmasına neden olmaktadır.

İlgili Kalın

Birçok ebeveyn çocukları evde bilgisayar kullanıyorsa, güvende olduklarını ve sorun yaşamadıklarını düşünmektedir. Bu gerçek olmaktan çok uzaktır. Sizin çocuğunuz siber zorba kurbanı olabilir ya da evinizin bir odasından başkalarına zarar veriyor olabilir. Bazı ebeveynler filtreleme yazılımları yüklettikleri için çocuklarını koruduklarını düşünebilirler. Filtreleme yazılımları, siber zorbalığı önleyemez ya da başka endişelere cevap veremez. Sahte bir güvenlik hissi sağlar. Gençler, bu yazılımlara rağmen ailelerinin istemedikleri bilgilere erişebilirler.

Çocuğunuzun sanal ortamda yaptıklarını öğrenin.

Gençler, sanal ortamdaki etkinlikleri kendi özel alanları dahilinde görürler. Fakat ailelerin ahlaki olduğu kadar yasal olarak da çocuklarının sanal ortamda güvenli ve sorumlu davranışlarda bulunduğundan emin olma yükümlülükleri vardır. Ailelere bu konuda şunları önerebiliriz:

• Bilgisayarı evin içinde ortak alanda tutun. Periyodik olarak çocuğunuzun yaptıklarını kontrol edin. Çocuğunuzun keyif aldığı internet etkinlikleri üzerine sohbet edin ve sanal ortamdaki arkadaşlarının kim olduğunu öğrenin.
• Çocuğunuza üç tür kişisel bilgi arasındaki farkı anlaması için yardım edin:

Kişisel iletişim bilgileri

İsim, adres, telefon numarası ve bazı kişilerin gerçek yaşamda temasa geçmelerine izin verebilecek diğer bilgiler. Bu tür bilgiler sadece güvenli ortamlarda, tamamen gerekli olduğunda ve sizin onayınız alınarak paylaşılmalıdır.

Özel kişisel bilgiler

Özel ve kişisel bilgiler sadece bir akraba, yakın arkadaş veya bir profesyonelle görüşülmelidir. Bu bilgiler hiçbir zaman herkese açık sanal topluluklarda, sohbet odalarında veya tartışma gruplarında paylaşılmamalıdır. Özel bilgilerin, güvenilir arkadaşlarla, özel iletişimler sırasında ya da profesyonel sanal destek ortamlarında açığa vurulması uygun olacaktır.

Kişisel ilgi bilgileri

İlgi alanları ve etkinliklerle bağlantılı olan ve özel olmayan bilgileri içerir. Bu tür bilgiler genellikle herkese açık olan sitelerde, bloglarda, kişisel web sayfaları, sohbet ve tartışma gruplarında güvenli bir şekilde paylaşılabilir.

• Çocuğunuzun sanal ortamlarda katıldığı toplulukları ve bu topluluklarda kullandığı kullanıcı ismini bilin. Çocuğunuzun profilinde, web sitesi ve blogların da herkese açık şekilde paylaştıklarını gözden geçirin. Özel bilgilerinin fazlaca dışa vurulmasını ve kaba davranışlarını destekleyen türdeki topluluklara aktif katılımı cesaretlendirmeyin. Çocuğunuz bu paylaşımların ona ait olduğunu düşünerek size itiraz edebilir. Çocuğunuz şunu anlamalıdır: Bu sitelerde paylaşılan bilgiler özel değildir ve herhangi biri onu okuyabilir. Eğer çocuğunuz bu materyali görmenizden dolayı rahatsız oluyorsa, o zaman bu, o bilginin paylaşılmaması gerektiğine yönelik iyi bir ipucudur.
• Bilgisayardaki dosyalarını, arama kayıt dosyalarını, arkadaşlarının listesini ve çocuğunuzun herkese açık etkinliklerini periyodik olarak inceleyeceğinizi çocuğunuza söyleyin. Eğer güvensiz ve sorumsuz davranışlarına yönelik bir kanıt bulursanız, özel iletişim etkinliklerini de gözden geçirebileceğinizi ona söyleyin.
• Gizli davranışlara dikkat edin. Eğer siz bilgisayara yaklaştığınızda çocuğunuz hızlı bir şekilde ekranını değiştiriyorsa ya da bilgisayardaki kayıt dosyalarını silmeye çalışıyorsa bu bir tehlike işaretidir.
• Çocuğunuzun sanal ortamdaki tüm etkinliklerini kayıt eden bir denetleyici yazılımı bilgisayarına yükleyebilirsiniz. Bu tür yazılımların kullanımı, güvenle ilgili endişelere neden olabileceğinden caydırıcı bir yöntem olabilir. Çocuğunuza denetleyici yazılımının bilgisayarına yüklendiğini ama henüz etkinleştirilmediğini söyleyin ve onun hangi hareketlerinin sizin inceleme yapmanıza neden olabileceğini ona açıklayın. Bu hareketler; sanal ortamdaki etkinliklerle ilgili konuşma konusundaki isteksizliğini, gece geç saatlerdeki kullanımlarını, aşırı kullanımlarını, notlarındaki düşüşü, bilgisayar kayıtlarını saklamaya çalıştığına veya uygunsuz davranışlarda bulunduğuna yönelik kanıtları, internet kullanımından sonra gerçekten üzgün görünmek ve buna benzer hareketlerini içerebilir. Eğer çocuğunuz güvensiz ya da uygunsuz davranışlarda bulunduysa, yapılması gereken denetleyici yazılım kullanmak ve sanal ortamda herkese açık tüm etkinliklerini tutarlı bir şekilde gözden geçirmektir.

Çocuğunuzun Siber Zorba Olmasını Engelleyin

• Çocuğunuzla, diğer insanlara nazik davranmanın önemli bir değer olduğuna ilişkin konuşun ve onun internet üzerinden kurduğu ilişkilerde bu değere sadık kalmasını beklediğinizi açıklayın.
• İnternet üzerinde sorumsuz davranışlar sergilemesi durumunda, internete erişimini kısıtlayacağınızı, internet kullanımını denetleyici yazılımlar kullanacağınızı ve internet üzerindeki tüm eylemlerini inceleyeceğinizi açıkça belirtin. Siber zorbalığın yasal işleme ve tutuklanmaya neden olabileceğini anlatın. Ayrıca çocuğun aileye ait olan bir cep telefonu ya da e-posta adresini bu şekilde kullanmasının, bütün aile hesabının iptaline neden olabileceğini söyleyin.
• Çocuğunuzun aşağıdaki soruları kendisine sormasını sağlayarak, farkındalık, empati ve etkili karar verme becerilerini geliştirmesine yardımcı olun:
  • İyi niyetli davranıyor, kendime ve başkalarına saygı gösteriyor muyum?
  • Aynıları bana ya da en iyi arkadaşıma yapılıyor olsaydı, kendimi nasıl hissederdim?
  • Güvendiğim bir yetişkin ya da önem verdiğim bir insan ne düşünürdü?
  • Bu eylem, herhangi bir uygulama, kural ya da kanunu ihlal ediyor mu?
  • Başkaları beni görebiliyor olsaydı, nasıl hissederdim?
  • Bunu evde ya da okulda yapsaydım, nasıl olurdu?
  • Bu eylem bana nasıl yansır?

Bazı ergenler, yüz yüze iken maruz kaldıkları zorbaca davranışların öcünü, internet üzerinde sergiledikleri zorbaca davranışlarla almaya çalışabilirler. Bu davranışın işlevsel olmayacağını ve zorbaların kendi davranışlarını meşrulaştırmasına neden olabileceğini, kendisinin sorunun kaynağı olarak görülebileceğini anlamasına yardımcı olun. Okuldaki uzmanlardan konu ile ilgili gerekli kaynaklara ulaşmak ve zorbaca davranışların sonlanmasını sağlamak için yardım isteyin.

Eğer Çocuğunuz Başka Bir Çocuğa Siber Zorbalık Yapıyorsa;

Kendi gözlem ve araştırmalarınızla, okulun veya başka bir velinin sizi bilgilendirmesiyle çocuğunuzun siber zorbalık yaptığını fark ederseniz, kararlı ve sağduyulu bir şekilde davranın. Böyle bir durumda aşağıda sıralanmış önerileri uygulayabilirsiniz:

• Bu tip davranışların sergilenmesi ile ilgili çok açık yasaklamalar getirin.
• Çocuğunuzun internet üzerinden intikam almasını ve başka çocukları da bu amaçla teşvik ediyor olmasını engelleyecek uyarılarda bulunun.
• Henüz yapmadıysanız, hiç zaman kaybetmeden denetleyici yazılımından yükleyin ve çocuğunuza internet üzerindeki tüm adımlarının inceleneceğini bildirin.
• Çocuğunuzu ev ve okul dışında başka hiçbir yerden internete girmemesi yönünde uyarın ve bu uyarının tersi bir davranışı gözlemlediğinizde, başka haklarına da kısıtlama getireceğinizi belirtin.

Çocuğunuzun Hedef Olmasını Engelleyin

Çocuğunuzun kendine güvenini, direncini ve esnekliğini geliştirerek zorbaca davranışlardan uzak tutmak önemlidir. Kurbanlaştırılmasına neden olabilecek özellikleri olduğunu düşünüyorsanız özellikle dikkat etmeniz gerekir.

Çocuğunuza siber zorbalığa maruz kalıp kalmadığını, bu tip bir duruma tanık olup olmadığını ve nelere şahit olduğunu sorun. Onun kendi kendine böylesi bir durumun içinden çıkabileceğine inandığınızı ancak yardıma ihtiyacı olduğunda ona yardımcı olacağınızı belirtin. Tek yanlı düşünerek onun tüm internet olanaklarını kısıtlamayacağınızı açıkça anlatın.

Kurbanlaştırılmanın İşaretleri

Çocuğunuzun bir hedef olduğuna dair endişeleriniz varsa, onunla zorbalık ve siber zorbalık konularında ve internet üzerinde neler yaptığı hakkında konuşmaya çalışın. Aşağıda sıralanan maddeler onun siber zorbalığa maruz kaldığını işaret edebilir:

• Gözlemleyebildiğiniz belirgin bir durum olmamasına rağmen çocuğunuzun depresyon, üzüntü, kaygı, öfke ya da korku belirtileri sergilemesi veya özellikle internet ve cep telefonu kullanımından sonra mutsuz görünmesi,
• Arkadaşlarından, okuldan ve okul etkinliklerinden uzak kalmaya çalışması, notlarında düşüş olması veya her ikisinin de birlikte yaşanması,
• Sıkıntılı ve üzüntülü olduğu konusunda örtülü yorumlarda bulunması; bireysel ve internet üzerinden kurduğu ilişkilerde bozulma olması.

Çocuğunuzun depresif belirtiler sergilediğini ve intihar eğilimi gösterdiğini düşünüyorsanız, internet üzerinde neler yaşadığına da bakmanız önemlidir. Bu noktada daha kapsamlı bir araştırma yapabilmeniz için teknik destek almanız gerekebilir.

Çocuğunuzu Yardımsever Bir Seyirci Olması İçin Teşvik Edin

Siber zorbalık, yetişkinlerin bulunmadığı sanal ortamlarda meydana gelir. Gençler, bu ortamlarda kendilerine ya da çevrelerindeki kişilere şiddet uygulayacakları konusunda ipuçlarını içeren bilgileri de paylaşırlar. Dolayısıyla kurbanlaştırılanlar yani şiddet uygulama, intihar etme ya da depresyonda olma ihtimali olan gençler yine çevresindeki diğer gençler tarafından fark edilebilirler. Bu nedenle, gençlerin müdahalesi ve bildirimleri önemlidir.

Çocuğunuz size, kendisi aktif olarak bir siber zorbalığın içinde rol almaz, sadece izlerken nasıl olur da kötü bir şey yapmış olabileceğini sorabilir. Ona “Zorbaların, seyircilere ihtiyacı vardır. Onların bu zorbaca davranışlarına ilgi gösterdiğinde davranışlarını güçlendirmiş oluyorsun. Sorunun bir parçası oluyorsun. Oysaki, ben senin çözümün bir parçası olmanı istiyorum.” şeklinde cevap verebilirsiniz.

• Çocuğunuzun, diğerlerinin iyiliği için sorumluluk üstlenmesi gerektiği konusunda farkındalık geliştirmesine yardımcı olun.
• Zorbalara karşı durmanın, hedef olan kişilere yardımcı olmanın ve durumu bir yetişkinle paylaşmanın önemini vurgulayın.
• Çocuğunuzun sanal ortamda maruz kaldığı tehditleri ya da kendisini inciten yayınlanmış bilgileri, size, okula ya da polise haber vermesinin büyük önem taşıdığını bildiğinden emin olun.

Siber Zorbalığa Cevap Vermek

• Çocuğunuz hiçbir zaman internet üzerinden intikam almaması gerektiğini anlamalıdır. İntikam alma yönündeki eylemler zorbanın “kazanmasını” sağlar. Çünkü zorbanın niyeti hedeflediği kişiyi üzmektir. Ayrıca bu tip eylemler, diğerlerinin sizin çocuğunuzun sorunun nedeni ya da bir parçası olduğunu düşünmesine yol açabilir.
• İnternet üzerinden kurduğu ilişkilerde kişisel kurallar geliştirmesine yardımcı olun.
• Sanal ortamda katıldığı bir topluluğun niteliği hakkında gerçekçi bir değerlendirme yapmasına ve bu topluluğun içinde kalmasının ya da ayrılmasının yararlarını, zararlarını değerlendirmesine destek olun.
• Sanal ortamda kontrolünden çıkmış bir durum ile ilişiğini kesmesi gerektiğini fark edebilmesini sağlayın.
• Kurbanlaştırılmaya yol açabilecek davranışlarını ve iletişimlerini gözden geçirmesi konusunda onu teşvik edin.
• Zararlı olabilecek mesajlara ne şekilde cevap vereceğini öğrenmesinde destek olun. Sanal bir ortamda saldırıya uğradığında öfke ile cevap vermemesinin oldukça önemli olduğunu mutlaka bilmesi gerekir. Öfke, zayıflık işaretidir ve zorbaca davranışları artırır. İnternet üzerinden kurulan iletişim ertelenebilir. Dolayısıyla çocuğunuz sakinleşmek için kendine biraz zaman verdiğinde daha güçlü ve iddialı bir cevap hazırlayabilir.
• Bir yetişkinden ne zaman ve ne şekilde yardım alabileceği konusunda düşünmesini sağlayın. Siber zorbalık nedeniyle yaşadığı zorlukların bir kısmım kendi başına çözebileceğini bildiğinizi ancak aşağıdaki durumlarla karşılaştığında bir yetişene başvurmasının da önemli olduğunu söyleyin.
  • Gerçekten üzgünse ve ne yapacağım bilemiyorsa,
  • Siber zorbalığı durdurma girişimleri sonuç vermediyse,
  • Siber zorbalık bir suç halini almaya başladıysa,
  • Okulda da aynı kişi tarafından zorbaca davranışlara maruz kalıyorsa,
  • Siber zorba bilinmeyen bir kişiyse,
  • Siber zorba daha kırılgan olan ve yardım aramaya korkan diğer kişilere de aynı şekilde davranıyorsa.

Siber Zorba İle Baş Etmenin Yolları

Kanıtları Saklayın: Tüm e-postaları, telefon mesajlarını ve sanal ortamdaki sohbet kayıtlarını saklayın. İnternet sitelerini indirin.

Siber Zorbayı Belirleyin: Siber zorbanın paylaşımda bulunduğu ortamları bulun. Onun başka biriymiş gibi davranabileceğini, eyleme geçmek için bu kişinin kimliğinin açığa çıkmasını beklemeniz gerekmediğini hatırlayın.

Siber Zorbaya Durmasını Söyleyin: Çocuğunuz, siber zorbaya duygusal içerikli olmayan ve hareketlerine son vermesini belirten bir mesaj gönderebilir.

Siber Zorbayı Görmezden Gelin: Sanal ortamlarda siber zorbadan gelecek mesaj, ileti ve e-postaların bloklamasına yardımcı olun. Çocuğunuz e-posta adresini, telefon numarasını, hesaplarını, kullanıcı adını değiştirebilir, saldırıya maruz kaldığı site ve gruplardan uzak durabilir.

Suç Duyurusunda Bulunun: Siber zorbalık internet sitelerinin, internet servis sağlayıcılarının ve cep telefonu kuruluşlarının kullanım şartlarına aykırıdır. Zararlı mesajları ya da bu mesajların bağlantılarını sunarak bir suç duyurusunda bulunabilir, söz konusu hesabın kapatılmasını ya da yayınlanan bilgilerin kaldırılmasını isteyebilirsiniz.

Okulla İletişime Geçin: Okul yönetiminin, okul dışında olan eylemleri tamamıyla kontrol altına alması mümkün olmayabilir ancak çocuğunuza okulda da zorbaca davranılıyorsa ya da okul içi etkinliklere ve derslere katılımı engelleniyorsa, okul olaya disiplin kuralları aracılığıyla dahil olabilir ve siber zorbanın ebeveynleri ile iletişime geçebilir.

Çeviren:
Ceni Palti
Uzman Psikolojik Danışman

Sevcan Ayaş Köksal
Uzman Psikolojik Danışman